Het Groot Maritiem Verkiezingsdebat 2023: wat gaat de politiek betekenen voor de maritieme sector

Tijdens Europort vond op 7 november het Groot Maritiem Verkiezingsdebat plaats. Vier kandidaat-Tweede Kamerleden debatteerden over de internationale maritieme rol van Nederland. Onder leiding van presentator Twan Huys en Annet Koster (directeur KVNR) gingen André Flach (SGP), Joris Thijssen (GL/PvdA), Aukje de Vries (VVD) en Harmen Krul (CDA) met elkaar in gesprek. Het debat was opgedeeld in 3 hoofdonderwerpen; maritieme autonomie, energietransitie en een betrouwbare overheid. Dit debat is georganiseerd door Vereniging van Waterbouwers, KVNR, NMT en IRO.

Strategische maritieme autonomie

Voor de energietransitie zijn veel zeldzame aardmetalen nodig. Van deze aardmetalen is China de grootste exporteur: tot wel 90 procent van de materialen komen uit China. Internationaal concurreren is dan lastig. GL/PvdA is voor een koolstof grensheffing en daar is de VVD het wel mee eens. Het CDA vindt dat er een quotum op de handel moet komen en dat Europa meer industriepolitiek mag en moet kunnen bedrijven om concurrerend te kunnen blijven. SGP vindt dat we een gelijk speelveld moeten hebben en zolang dat er niet is, we meer beperkingen moeten hebben en strategische investeringen moeten doen.

Van de 45 procent van de zeegaande schepen die in de jaren 80 in Nederland gebouwd werden is er vandaag de dag nog 4 procent over. Met het Maritiem Masterplan ziet de sector kansen voor de ontwikkeling, bouw en ingebruikname van klimaat neutrale schepen, maar is ook bezorgd over wie dat moet betalen. VVD en CDA vinden fysieke en fiscale ruimte van groot belang om dat te gaan uitvoeren. Maar GL/PvdA vindt de klimaatdoelstellingen belangrijker en wil winstgevende bedrijven daarom zwaarder belasten.

Energietransitie

Met de huidige energietransitie waar we in moeten investeren komen veel kosten mee. Hoe kunnen bedrijven erop vertrouwen dat de overheid hier op blijft investeren? GL/PvdA zegt dat wat in het verleden is gebeurd zal blijven doorgaan: de energietransitie markt zal zich blijven ontwikkelen en daarmee zal de steun van de overheid meegroeien. CDA wil Nederland een aantrekkelijk vestigingsland maken en wil op de transitie een marktmechanisme loslaten; als bedrijf mag je verdienen wanneer je voorop loopt in verduurzaming.

Annet Koster (KVNR) bracht onder de aandacht dat er in het verleden wel geld werd vrijgemaakt voor innovatieve maritieme oplossingen maar ze nu bijna op hun knieën moeten vragen aan de overheid of er iets geïnvesteerd kan worden in duurzame oplossingen. VVD reageert dat daar net als met het stikstofdossier vergelijkbaar gehandeld moet worden. Kijk goed naar de effectiviteit van maritieme duurzaamheidsmaatregelen en handel op basis daarvan, dat biedt de sector zekerheid om grote investeringen te doen in de maritieme sector.

Opvallend is dat de SGP begin 2023 een motie heeft ingediend waarin de regering verzocht werd verandering aan te brengen in de benadering van activiteiten door offshore werkschepen met betrekking tot de tonnageregeling en afdrachtvermindering zeevaart. Deze motie is aangenomen, maar er is tot op heden geen gehoor aan gegeven vanuit het departement van financiën. De VVD zegt hierop dat je ook goed moet kijken naar de uitvoerbaarheid van een motie. De SGP vindt dat als je een transitie vorm wilt geven moet je ook zorgen voor een fiscaal speelveld waarin de transitie ook doorgemaakt kan worden.

Betrouwbare overheid

Op de vraag hoe de overheid Nederlandse bedrijven in Nederland kunnen houden om internationaal concurrerend te kunnen blijven werken reageerde GL/PvdA dat ze juist een eerlijkere bijdrage van winstgevende bedrijven vragen omdat zij het klimaatprobleem willen oplossen en mensen uit armoede willen halen. Zij zijn van mening dat het geld bij winstgevende bedrijven vandaan moet komen.

Hoe kunnen we dan toch de bedrijven in Nederland houden? Volgens GL/PvdA is het onmogelijk voor Nederland om te concurreren met vlagstaten als Malta. Hierop onderbreekt Annet Koster hem, want Nederland staat altijd in de top van de Paris MoU (1982) als het gaat om kwaliteit.

CDA benoemd dat zij denken dat we moeten kijken naar Denemarken met een maritieme autoriteit en waar beleid en uitvoering weer bij elkaar komt. Hierop ontstond applaus vanuit de zaal.

De energietransitie wordt vanuit de maritieme sector toegejuicht, maar tegelijkertijd komen er ook administratieve lasten bij. Wat wil de overheid doen om ‘papieren tijgers’ te voorkomen? GL/PvdA wil administratieve lasten verlagen door de vergunningstrajecten te verkorten, maar wil wel grip houden op de voetdrukafdruk die Nederland internationaal heeft. VVD, CDA en SGP vinden dat extra papierwerk alleen ingezet moet worden als het daadwerkelijk bijdraagt aan het doel.

Wereldwijd hoogstaand

Ook kwam naar voren in dit debat dat de maritieme sector niet genoeg van zich laat horen buiten de eigen sector, zoals in de politiek. Dat hebben we ook aan onszelf te wijten, aldus Annet. Ook de VVD benoemd dat het belangrijk is om als sector meer te laten horen en zo beter de ruimte te krijgen.

Twan Huys sluit af met de woorden dat er wereldwijd hoogstaand wordt gesproken over de Nederlandse maritieme sector en daar mogen we ontzettend trots op zijn.